Họ Xương rồng - Cactaceae. Cây xương rồng tiếng Anh số ít Cactus; số nhiều Cacti.
Họ Xương rồng là thực vật trong loài Mọng nước. Xương rồng xuất xứ nguyên thủy từ vùng khô hạn Châu Mỹ, phát triển dưới nhiều dạng: cây, bụi, phủ sát mặt đất.
Bông lưỡng tính, to từ 0,2 đến 30cm, có tất cả màu từ trắng, vàng, hồng, đỏ, hình dạng cột trụ, dạng phễu, chuông, tròn, phẳng, ....
Xương rồng có khả năng hút nước nhanh, thu gom các nguồn nước từ mưa, nước trong lòng đất, hơi nước trong không khí và có thể dự trữ nước trong lá hoặc trong thân tùy loại, có khả năng làm giảm tối thiểu sự mất nước bằng cách giảm diện tích bề mặt, phủ lớp sáp trên lá và thân cây, có lông, thân mập và tròn, ... vì vậy xương rồng thích nghi để sinh tồn lâu dài ở môi trường khô cằn, ít mưa, đất ít dưỡng chất như sa mạc, thảo nguyên, núi, bờ biển.
Một cây xương rồng sống trung bình khoảng 25 năm, có loài sống đến 300 năm, có thể cao tới 15 mét. Xương rồng loại không gai và có gai, gai cũng như chồi của xương rồng đăm ra từ những vòng nhỏ "núm" quanh thân hoặc lá của chúng.
Nước cũng như trái của xương rồng thường không có độc, tiêu biểu: trái Thanh Long, trái Indian fig (Opuntia ficus-india); trái của cây Smooth prickly pear (Opuntia humifusa).
Mọng nước là định nghĩa chung cho các "họ cây có khả năng lưu trữ nước" bao gồm rất nhiều họ như Agavaceae (họ Thùa); Apocynaceae (Trúc đào); Asclepiadaceae (Thiên lý); Asparagaceae (Bách hợp); Asphodelaceae (Lô hội); Bromeliaceae (họ Thơm); Crassulaceae (Thuốc bỏng, trường sinh, sống đời); Cactaceae (Xương rồng); Dracenaceae (Bồng bồng tiêu biểu cây Lưỡi cọp); Euphorbiaceae (Sữa sói / Thầu dầu tiêu biểu cây Bát tiên); Malvaceae (Cẩm quỳ); Moraceae (Dâu tằm); Nolinaceae (Náng đế); ...
Mọng nước cũng có những đặc tính như xương rồng, có loại dự trữ nước trong lá (Lô Hội), loại trữ nước trong thân (xương rồng), loại trữ nước trong củ (caudex) của một số Sứ.
Mọng nước phần lớn xuất xứ từ Phi Châu. Một vài loại có gai, nhưng không phải mọng nước có gai thì gọi là xương rồng, vì gai của mọng nước không mọc ra từ núm!
Mọng nước chia làm ba loại, loại dự trữ nước trong lá, loại dự trữ nước trong thân và loại dự trữ nước trong củ.
Mọng nước thuộc thực vật có mủ vì vậy có vài loại thậm chí độc hại.
Cách để phân biệt giữa mọng nước và xương rồng là chích vào thân hay lá của chúng, cây có nước trong là xương rồng, cây có nhựa màu sữa trắng đục chảy ra, đó là cây mọng nước họ Thầu dầu/Đại kích/Sữa sói Euphorbiaceae, tất cả cây thuộc họ này đều có nhựa độc: "Ông cảnh" Euphorbia lactea; Bát tiên Euphorbia millii; cây Trạng nguyên Euphorbia pulcherrima...phải hết sức cẩn thận khi tiếp xúc với nhựa vì chúng có thể làm cho viêm, lở loét hoặc gây nhiễm độc, mủ bắn vào mắt gây mù lòa.
Lá của mọng nước thông thường có dạng dài hoặc lá bình thường nên ít khi bị lầm lẫn với lá xương rồng. Cây mọng nước không độc tiêu biểu là Lô hội cây Nha đam và cây Thùa (Agaven).
Agaven sống không cần nhiều ánh sáng, có thể sống ngoài trời mùa đông và có loại sau 20 năm mới có bông, chỉ có duy nhứt một bông trong đời nở ra ở giữa, khi bông tàn thì cây cũng chết.
Lô hội có nhiều chồi một lượt và có bông nhiều lần trong đời, đôi khi bông nở vào mùa đông, nhưng không sống được nơi lạnh dưới 15°C.
Mọng nước có rất nhiều họ, mỗi họ có cách chăm sóc khác nhau, thí dụ có loại cần độ ấm (trên 15°C) và thích môi trường có độ ẩm cao như các loại sống bám trên thân của các cây khác trong rừng nhiệt đới tillandsia (cây không khí), epiphyte (Phong lan/Lan gió). Hầu hết các loại mọng nước cần được tưới nước ít nhưng thường xuyên vào mùa hè có nhiều nắng, những ngày hè trời ít nắng hoặc nhiệt độ bắt đầu lạnh (cuối hè năm nay đến cuối xuân năm sau) giảm tưới nước đến mức tối thiểu và nên lập "lịch dưỡng cây".
Xương rồng cần nhiều ánh sáng nhưng không để dưới nắng chói chang trực tiếp vào buổi trưa. Đất cần có 50% cát. Tưới nước ấm với lượng vừa phải, giữa hai lần tưới cần để bề mặt của đất khô 1-2 ngày, tuyệt đối không để ứ nước sẽ làm thúi rể. Mỗi tháng bón phân một lần. Không để lạnh dưới 15°C.
Coi Thêm
Tẩy Chay Hàng Hóa Đồ Đạc của Tàu khựa
Cuộc Thi Ca Nhạc Truyền Hình Châu Âu 2012
Thành Phố có Mức sống mắc nhứt Thế giới
Vi Trùng MRSA
Máy Giúp Người Liệt Chưn Đi Được
Thức Ăn Ngăn Ngừa Ung Thư
YU55 và WN5
Phân biệt các loại Bão Storms: Cyclone - Hurricane - Typhoon - Tornado
Cholesterol là gì? HDL và LDL là gì?
Kosher, luật lệ ăn uống cho người theo đạo Do Thái chính thống
Bịnh Tiểu Đường
Nhẫn Đính Hôn và Nhẫn Cưới
Người đẹp toàn cầu thế kỷ 21
Giống nhau và khác nhau giữa Trà Đen và Trà Xanh
Truyền Thuyết Ma Cà Rồng và Bá Tước Dracula
Dementia - Bịnh mất trí nhớ
Hiện tượng Rong Kinh - Rong huyết - Băng lậu
Ngũ Hành Mạng và màu Sắc
Khác Biệt giữa Ngọc và Thạch
NDM-1 Vi Trùng Nguy Hiểm Nhứt Thế Gian
Con Đỉa
Tất cả thông tin về Pha lê và Thủy tinh
Những Món Ăn Kinh Khủng Nhứt Thế Giới
Mắt nhìn được sau 50 năm mù lòa
Chuột Cống tìm Mìn
Những Sáng Kiến Kỳ Lạ
I wonder whether there exist a printed version in vietnamese of STRUWWELPETER. Please advise!
ReplyDeleteregards
Udo
udo@struwwel.net